MantelzorgNL: in samenwerking ontwikkelen
MantelzorgNL is een vereniging die opkomt voor iedereen die zorgt voor een naaste. Mantelzorg verlenen is waardevol, maar het kan ook zwaar zijn de om zorg te combineren met een baan of een gezin. Innovatie op het gebied van mantelzorgondersteuning is daarom een belangrijk aandachtspunt. Liesbeth Hoogendijk is ruim 8 jaar bestuurder van MantelzorgNL. Het is haar persoonlijke drijfveer om de positie van mantelzorg en mantelzorgers te verbeteren. Hoe betrek je mantelzorgers bij innovaties in de zorg en waar liggen de behoeftes?
Mantelzorg iets is van mensen zelf. Je gaat het doen omdat een naaste het nodig heeft. En vaak gaat die zorg heel goed, maar er kan ook een moment komen dat die zorg te zwaar wordt”, vertelt Liesbeth. Mantelzorgers kunnen dan bij MantelzorgNL terecht voor informatie en advies. Deze landelijke vereniging ontwikkelt producten en diensten, zoals trainingen en handreikingen. Ook ondersteunen en adviseren ze partijen zoals zorginstellingen en gemeenten in hun samenwerking met mantelzorgers.
Samenwerking tussen patiënt, zorgverlener en mantelzorger
“We willen het belang naar voren brengen dat er op een andere manier naar mantelzorg wordt gekeken. Dus niet alleen vanuit een hulpvraag, maar dat mantelzorgers ook worden betrokken in de samenwerking met de patiënt en de zorgverlener. In die wat meer ‘zachte waardes’ zit meer innovatie voor ons”. Als voorbeeld haalt Liesbeth de samenwerking met wijkverpleegkundigen aan. Zij komen thuis bij de patiënt, terwijl daar ook een mantelzorger aanwezig is. Deze verpleegkundige kan in overleg met de patiënt en de mantelzorger bekijken welke zorg er nodig is. “Tot nu toe hadden wijkverpleegkundigen vanuit hun eigen organisatie geen richtlijn hoe ze het gesprek kunnen aangaan met de mantelzorger en welke vervolgstappen zij vervolgens kunnen nemen.” MantelzorgNL heeft daarom meegewerkt aan de ontwikkeling van deze richtlijn. “Hiermee faciliteren we dat de zorgverlener praktische handvatten heeft bij vragen als: wanneer helpt alleen een gesprek en wanneer is er meer hulp nodig en wat kan ik dan doen?”
Hoe betrek je mantelzorgers bij innovaties in de zorg?
Liesbeth geeft aan dat het betrekken van mantelzorgers bij innovaties best lastig is, omdat er veel verschillende mantelzorgers zijn met verschillende behoeftes. Maar zij ziet ook wel ruimte voor verbetering om mantelzorgers meer te betrekken in het proces, bijvoorbeeld via de lokale mantelzorgsteunpunten. “Deze mantelzorgsteunpunten zijn goede bronnen van informatie. Daar kunnen ondernemers goed terecht voor vragen als: waar lopen mantelzorgers tegen aan? Je moet je goed verdiepen en jezelf afvragen: voor welke mensen doe ik het nou? En wat is het perspectief van die mens waarvoor ik het doe? Dus probeer je in de beginfase al te verdiepen in de doelgroep. Wat kan die doelgroep wel en wat kan die doelgroep niet?”
Welke behoeftes zijn er?
Met name op het domein wonen ziet Liesbeth kansen liggen. Bijvoorbeeld door meer gebruik te maken van domotica. “Er is onlangs een grote pilot geweest met sensoren. Hiermee zie je op afstand of iemand voldoende eet, omdat de sensor bijhoudt hoe vaak de koelkast open en dicht gaat. Of er komt een signaal wanneer iemand te vaak naar het toilet gaat, wat wel eens zou kunnen wijzen op een blaasontsteking. Dus op die manier op afstand de boel in de gaten houden.” Ook op het gebied van generatiewoningen ziet Liesbeth nog kansen. “Een tijd geleden was ik in Denemarken en daar zag ik een prachtig voorbeeld van een rond flatgebouw met aan twee kanten een voordeur. Eén voordeur ging naar de binnentuin voor mensen met dementie en één voordeur ging naar buiten voor de andere bewoners. Dat soort innovaties, daarvan denk ik: die hebben we in Nederland ook gewoon heel hard nodig. Zodat we ervoor kunnen zorgen dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen.”
Tips voor innovatoren?
“Kijk als ontwikkelaar samen met gemeenten en verzekeraars hoe je jouw idee breder kunt verspreiden. Zo bereik je ook de mensen die niet bij de zorgaanbieders zijn aangesloten, of op een andere manier hulpondersteuning krijgen. Welke mogelijkheden liggen er? En wat is er al? En ga dan vooral meer in samenwerking ontwikkelen. Als je wil dat er innovatie plaatsvindt op dit thema dan moet je echt naar de hele mens kijken, in al zijn facetten. Kijk hoe je met innovatie daar op kan aansluiten. En dan denk ik dat met name de ondernemers een hele krachtige partij zijn, want dat zijn toch de mensen die vooruit kijken.”
