Wetenschap helpt maatschappij met herstarten
Op 24 juni jl. werden nieuwe versoepelingen van de coronamaatregelen aangekondigd. Bedrijven en organisaties krijgen de mogelijkheid om hun werkzaamheden weer op te pakken of uit te breiden, wel met 1,5 meter afstand. De vraag daarbij is hoe ze dat het beste kunnen aanpakken, ook met oog op een mogelijke volgende uitbraak van het coronavirus of een andere epidemie. Daar is onderbouwde kennis voor nodig. Via de subsidieregeling ‘Wetenschap voor de Praktijk’, zijn ruim 50 samenwerkingen gestart tussen wetenschappelijke en maatschappelijke organisaties of bedrijven om dat uit te zoeken.
Kwetsbare groepen en hulpverleners helpen
Door de coronapandemie is gebleken dat kwetsbare mensen vaker buiten beeld bij zorgverleners bleven. Voorbeelden zijn ouderen, kinderen in een onveilige thuissituatie en mensen met een ggz-zorgvraag.
Hierdoor kregen zij niet de juiste hulp en konden hun klachten verergeren. Een flink aantal onderzoeken richten zich daarom op passende hulp voor die groepen en op de zorgverleners, zowel tijdens als na coronatijd. Dr. Paul Kocken (Erasmus Universiteit Rotterdam) doet bijvoorbeeld onderzoek naar de druk op huisartsen in achterstandswijken, waar de bezoekfrequentie normaal hoger is. Door de coronamaatregelen is dat echter minder geworden. Kocken onderzoekt wat de invloed van de inzet van bijvoorbeeld beeldbellen is op het huisartsbezoek: "COVID-19 brengt een versnelling in het gebruik van ict in de huisartsenpraktijk. Het biedt de kans voor ‘teamscience’ met onderzoek door huisartsen en wetenschappers naar de gevolgen van zorg op afstand voor kwetsbare groepen."
Wetenschappelijk onderbouwde kennis voor openbaar leven
De realiteit is dat de coronamaatregelen en daarmee de situatie in de samenleving voortdurend veranderen. De projecten die zijn gestart, volgen het ritme van die verandering. Een voorbeeld is de situatie in het openbaar vervoer. Professor Karst Geurs van de Universiteit Twente startte een project naar de optimalisatie daarvan: "De afname van het aantal reizigers en opgelegde beperkingen in de capaciteit van bussen en treinen hebben een grote invloed op de organisatie van het openbaar vervoer. Vanaf 1 juli kan weer worden gereisd voor niet-noodzakelijke reizen, maar er zijn nog wel capaciteitsbeperkingen. Reizigers moeten drukte mijden en niet alle staanplaatsen kunnen worden benut", legt hij uit. "In dit project wordt een nieuw model ontwikkeld voor het openbaar vervoer in de regio Twente. Op basis van de uitkomsten kan het openbaar vervoer zo effectief mogelijk ingericht worden."
Het coronavirus heeft effect op het hele openbare leven. De variëteit van de projecten is daarmee ook groot. Van de inzet van beeldschermzorg bij ouderen in de wijk tot de invloed van grote (hardloop)evenementen op de besmettingsgraad van COVID-19.
Dr. ir. Beitske Boonstra (Erasmus Universiteit Rotterdam) doet onderzoek naar het ontstaan van maatschappelijke coalities in coronatijd, die kunnen uitgroeien tot duurzame samenwerkingsverbanden. ‘Tijdens de coronacrisis ontstonden tal van particuliere initiatieven uit solidariteit met medestadsbewoners. Dit soort – vaak spontane – initiatieven hebben een grote meerwaarde voor de stad.’
Verschillende groepen onder de loep
De pandemie en de daartoe genomen maatregelen treffen de hele samenleving. Nu en voor langere tijd. Naast het zorgsysteem en de patiënt-behandelaar-relatie is ook de mentale gesteldheid van zorgmedewerkers onderwerp van onderzoek. Ook naar beroepsgroepen buiten de gezondheidszorg is onderzoek gestart. Zo richt onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut zich op een doelgroep waar je misschien minder snel aan zal denken; op sekswerkers in de regio Hart van Brabant in tijden van corona. Daarnaast wordt vanuit de Hogeschool Utrecht samengewerkt met de gemeente Utrecht om inzicht te krijgen in economische, psychologische en sociale behoeften van zzp’ers. dr. Josje Dikkers: "Uiteindelijk willen we met dit onderzoek bijdragen aan een diepgaander, kwalitatief beeld van kleinere ondernemers en zzp’ers die in Utrecht een TOZO-regeling hebben aangevraagd om deze groep vanuit de gemeente en stad beter te kunnen ondersteunen, hun veerkracht te vergroten en zo bij te dragen aan een duurzaam toekomstperspectief."
Programma COVID-19
Door de aanzienlijke impact van de coronacrisis is er een grote behoefte aan medische en maatschappelijke oplossingen en antwoorden. Daarom startte ZonMw in opdracht van VWS en samen met NWO het onderzoeksprogramma COVID-19. Dit programma heeft als doel bij te dragen aan het bestrijden van de gevolgen van het coronavirus (COVID-19) op korte en langere termijn en de maatregelen daartegen. Het programma levert nieuwe kennis op over preventie, behandeling en herstel van deze infectieziekte en ook over bredere maatschappelijke vraagstukken.
Meer informatie
- Bekijk alle projecten gestart vanuit de subsidieregeling ‘Wetenschap voor de Praktijk’
- Ga naar de subsidieregeling ‘Wetenschap voor de Praktijk’
- Lees meer over onderzoek naar corona en COVID-19
